Prosta spółka akcyjna (PSA) to stosunkowo nowa forma prawna w polskim systemie prawnym, wprowadzona ustawą z dnia 16 września 2020 roku, która weszła w życie 1 lipca 2021 roku. PSA została stworzona jako elastyczna forma organizacyjna, mająca na celu uproszczenie procedur zakładania i zarządzania spółką, zwłaszcza dla start-upów i mniejszych przedsiębiorstw.
Wspólnicy (akcjonariusze) prostej spółki akcyjnej odpowiadają za zobowiązania spółki wyłącznie do wysokości wniesionych przez siebie wkładów na pokrycie kapitału zakładowego. Oznacza to, że ich majątek osobisty jest chroniony przed roszczeniami wierzycieli spółki, a odpowiedzialność finansowa ogranicza się do wysokości posiadanych akcji. Taka konstrukcja jest podobna do tej w spółce z o.o. i ma na celu ochronę osobistych aktywów inwestorów.
Minimalny kapitał zakładowy prostej spółki akcyjnej wynosi 1 zł, co jest znacznym ułatwieniem w porównaniu do innych form prawnych. Kapitał ten może być wniesiony w formie pieniężnej lub aportów (rzeczy, prawa majątkowe). Akcje w PSA mogą mieć różną wartość nominalną, co pozwala na elastyczne dostosowanie struktury kapitałowej do potrzeb przedsiębiorstwa.
Prosta spółka akcyjna jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). Standardowa stawka CIT wynosi 19%, ale możliwe jest skorzystanie z obniżonej stawki 9% dla małych podatników, jeśli roczne przychody spółki nie przekraczają określonego progu.
Estoński CIT może być również stosowany przez PSA. To rozwiązanie pozwala na odroczenie płatności podatku dochodowego do momentu wypłaty zysków. Jeśli zyski są reinwestowane w rozwój spółki, nie ma obowiązku płacenia podatku dochodowego na bieżąco.
Prosta spółka akcyjna ma obowiązek prowadzenia pełnej księgowości, co oznacza szczegółową ewidencję wszystkich operacji finansowych zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości. Księgowość obejmuje prowadzenie ksiąg rachunkowych, sporządzanie bilansu, rachunku zysków i strat. PSA musi składać sprawozdanie finansowe. Prowadzenie pełnej księgowości zapewnia dokładne monitorowanie sytuacji finansowej spółki oraz spełnianie wymogów raportowania podatkowego i finansowego.
Akcjonariusze PSA, którzy pełnią funkcje zarządcze i pobierają wynagrodzenie, podlegają obowiązkowi odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne (ZUS), podobnie jak w przypadku innych form spółek. Wspólnicy, którzy nie pełnią funkcji zarządczych i nie pobierają wynagrodzenia, nie muszą opłacać składek ZUS od dochodów z tytułu posiadania akcji, o ile nie prowadzą dodatkowej działalności gospodarczej lub nie są zatrudnieni w spółce.
Prosta spółka akcyjna jest idealną formą dla start-upów, innowacyjnych przedsięwzięć oraz mniejszych firm, które chcą skorzystać z elastyczności zarządzania i niskiego kapitału zakładowego. PSA pozwala na prostsze i tańsze procedury zakładania i zarządzania w porównaniu do tradycyjnej spółki akcyjnej. Umożliwia także łatwiejsze pozyskiwanie kapitału poprzez emisję akcji, co jest szczególnie korzystne dla firm w fazie wzrostu.
Dzięki niskim wymogom kapitałowym oraz możliwości skorzystania z estońskiego CIT, PSA jest atrakcyjna dla przedsiębiorców szukających elastycznej formy prawnej, która umożliwia szybki rozwój oraz efektywne zarządzanie finansami.