W spółce komandytowej występują dwa rodzaje wspólników:
Komandytariusz – odpowiada za zobowiązania spółki tylko do wysokości określonej w umowie kwoty, zwanej sumą komandytową. Powyżej tej kwoty komandytariusz nie ponosi odpowiedzialności majątkowej za zobowiązania spółki.
Komplementariusz – odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem, zarówno firmowym, jak i osobistym, bez ograniczeń. Komplementariusz prowadzi sprawy spółki i reprezentuje ją na zewnątrz.
Taki podział odpowiedzialności pozwala na ograniczenie ryzyka dla komandytariuszy, co czyni spółkę komandytową atrakcyjną formą dla inwestorów, którzy chcą wnieść kapitał, ale nie chcą brać pełnej odpowiedzialności za działalność spółki.
Od 1 stycznia 2021 roku spółka komandytowa stała się podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). Przed zmianą przepisów spółka komandytowa nie była podatnikiem CIT, a dochody były opodatkowane wyłącznie na poziomie wspólników (PIT). Po wprowadzeniu CIT, dochody spółki są opodatkowane na dwóch poziomach:
- CIT na poziomie spółki – 19% (standardowa stawka) lub 9% (obniżona stawka dla małych podatników).
- PIT na poziomie wspólników – wspólnicy płacą podatek dochodowy od dywidend lub zysków wypłaconych im przez spółkę.
Dodatkowo, w Polsce od 2021 roku funkcjonuje tzw. estoński CIT, który jest alternatywną formą opodatkowania spółek. Spółka komandytowa po spełnieniu warunków określonych w ustawie może skorzystać z tej tej formy opodatkowania dochodów CIT.
Podstawowa idea estońskiego CIT polega na tym, że podatek dochodowy jest odroczony do momentu wypłaty zysków ze spółki, co oznacza, że jeśli zyski są reinwestowane, spółka nie płaci bieżącego podatku dochodowego. Estoński CIT ma na celu wspieranie rozwoju firm poprzez umożliwienie im akumulacji kapitału na rozwój bez obciążenia podatkowego na etapie generowania zysków.
Spółka komandytowa ma obowiązek prowadzenia pełnej księgowości, niezależnie od wielkości przychodów. Prowadzenie pełnej księgowości oznacza bardziej złożone i szczegółowe ewidencjonowanie operacji gospodarczych, co pozwala na pełny wgląd w sytuację finansową spółki.
Komplementariusze spółki komandytowej są zobowiązani do opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne (ZUS). Komandytariusze, którzy nie prowadzą działalności gospodarczej osobiście, nie muszą opłacać składek ZUS od dochodów z udziału w spółce.
Spółka komandytowa, jak każda spółka prowadząca działalność gospodarczą, może być podatnikiem VAT. Jest to obowiązkowe, jeśli spółka przekroczy określony roczny limit obrotu lub prowadzi działalność wymagającą rejestracji VAT.
Spółka komandytowa jest szczególnie atrakcyjna dla przedsiębiorców, którzy chcą zaangażować inwestorów bez odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Dzięki rozdzieleniu odpowiedzialności między komplementariuszy i komandytariuszy, możliwe jest elastyczne zarządzanie ryzykiem oraz finansami spółki. Spółka ta jest często wykorzystywana w większych strukturach kapitałowych oraz przez firmy rodzinne, które chcą łączyć kapitał zewnętrzny z aktywnym zarządzaniem przez określonych wspólników.
Spółka komandytowa oferuje elastyczność w zakresie zarządzania i podziału odpowiedzialności, co czyni ją popularnym wyborem wśród przedsiębiorców, którzy szukają sposobów na rozdzielenie ryzyka oraz zaangażowanie kapitału zewnętrznego w działalność gospodarczą. Jednakże, wprowadzenie CIT zmniejszyło jej atrakcyjność podatkową.