Spółka cywilna jest jedną z prostszych form prowadzenia działalności gospodarczej, jednak różni się od jednoosobowej działalności gospodarczej pod wieloma względami. Spółka cywilna umożliwia wspólne prowadzenie działalności gospodarczej przez co najmniej dwóch wspólników. Spółka cywilna nie jest prawnie spółką, a umową tworzącą relację miedzy przedsiębiorcami. Charakteryzuje się dużą elastycznością w kwestii zarządzania, ale jednocześnie niesie ze sobą pełną odpowiedzialność wspólników za zobowiązania.
W spółce cywilnej każdy ze wspólników ponosi solidarną odpowiedzialność za zobowiązania. Oznacza to, że każdy wspólnik odpowiada całym swoim majątkiem, zarówno firmowym jak i osobistym za długi. Wierzyciele mogą dochodzić roszczeń od wszystkich wspólników łącznie lub od każdego z osobna, co oznacza, że jeden wspólnik może być zmuszony spłacić całość długu, a dopiero potem dochodzić zwrotu części od pozostałych wspólników.
Spółka cywilna nie posiada osobowości prawnej i nie podlega rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS). Spółka cywilna nie ma też zdolności prawnej, ponieważ jest jedynie umowną formą organizacji wspólników i wykonując działalność gospodarczą to oni są podmiotami praw i obowiązków jako osoby fizyczne. Wspólnicy rejestrują działalność w CEIDG indywidualnie, a sama spółka cywilna powstaje na mocy umowy zawartej pomiędzy nimi. Umowa ta musi mieć formę pisemną i określać m.in. cele działalności, wkłady wspólników oraz sposób podziału zysków i strat.
Spółka cywilna sama w sobie nie jest podatnikiem podatku dochodowego, ponieważ dochód z działalności przypisywany jest bezpośrednio wspólnikom. Każdy ze wspólników płaci podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) od swojej części zysków. Wspólnicy mają możliwość wyboru formy opodatkowania swoich dochodów:
skala podatkowa (12% i 32%) - podatek progresywny tzw. zasady ogólne,
podatek liniowy (19%) - podatek jednolity,
ryczałt od przychodów ewidencjonowanych - podatek od przychodu, z różnymi stawkami w zależności od rodzaju działalności.
Księga Przychodów i Rozchodów (KPiR) - dla wspólników rozliczających się na zasadach ogólnych lub podatkiem liniowym,
ewidencja przychodów - w przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,
księgi rachunkowe - jeśli roczny przychód przekroczy określony limit (obecnie równowartość 2 000 000 euro), wspólnicy są zobowiązani do prowadzenia pełnej księgowości.
Każdy ze wspólników spółki cywilnej jest zobowiązany do opłacania składek ZUS (ubezpieczenia społeczne i zdrowotne) Istnieje możliwość skorzystania z preferencyjnych rozwiązań np. tzw. “mały ZUS plus” przez pierwsze dwa lata.
Decyzja o rejestracji jako podatnik VAT zależy od rodzaju działalności oraz wysokości obrotu. Rejestracja jako podatnik VAT dotyczy spółki jako całości, a nie poszczególnych wspólników.
W spółce cywilnej zyski i straty dzieli się zgodnie z postanowieniami umowy spółki. Jeśli umowa nie reguluje tego inaczej, podział następuje proporcjonalnie do wkładów wniesionych przez wspólników. Zarządzanie spółką odbywa się na zasadach uzgodnionych między wspólnikami, co oznacza, że decyzje mogą być podejmowane wspólnie lub przez jednego ze wspólników działającego na mocy pełnomocnictwa.