Prowadząc jednoosobową działalność gospodarczą (JDG), jednym z najważniejszych wyborów jest decyzja, jak opodatkować dochody. Ten wybór wpływa nie tylko na wysokość podatku, ale również na sposób rozliczania, ewidencję kosztów, a nawet obowiązki wobec ZUS. W tym wpisie przedstawiamy wszystkie dostępne formy opodatkowania JDG, porównujemy ich zasady i skutki, w tym również wysokość składki zdrowotnej.
1. Skala podatkowa – tzw. zasady ogólne (12% i 32%)
Opodatkowanie jednoosobowej działalności gospodarczej według skali podatkowej (tzw. zasady ogólne) to podstawowa i domyślna forma opodatkowania. Podatek dochodowy wynosi:
-
12% dla dochodów do 120 000 zł rocznie
-
32% dla nadwyżki ponad tę kwotę
Ważne: przedsiębiorca ma prawo do kwoty wolnej od podatku – obecnie wynosi ona 30 000 zł. To oznacza, że dopiero od dochodu przekraczającego ten próg nalicza się podatek.
Dodatkowo – dochody z JDG łączą się z innymi dochodami, np. z etatu, zleceń, emerytur itd. Może to spowodować wejście w wyższy próg podatkowy (32%).
Składka zdrowotna przy skali podatkowej
-
Obliczana jako 9% dochodu
-
Nie można jej odliczyć od podatku
-
Wymaga comiesięcznego wyliczenia na podstawie dochodu za miesiąc poprzedni
- Nie mniej niż 314,96 zł miesięcznie (minimalna składka zdrowotna)
Dla kogo?
-
Osoby o niższych dochodach
-
Przedsiębiorcy rozliczający się wspólnie z małżonkiem
-
Osoby chcące korzystać z ulg podatkowych i kwoty wolnej
2. Podatek liniowy – 19% bez względu na dochód
Podatek liniowy to popularna forma opodatkowania dla przedsiębiorców osiągających wysokie dochody. Stawka jest stała i wynosi:
-
19% niezależnie od wysokości dochodu
Nie ma tu kwoty wolnej, ani możliwości wspólnego rozliczenia z małżonkiem. Nie można również korzystać z większości ulg podatkowych.
Składka zdrowotna przy podatku liniowym
-
Obliczana jako 4,9% dochodu
-
Nie mniej niż 314,96 zł miesięcznie (minimalna składka zdrowotna)
-
Można odliczyć część zapłaconej składki od dochodu (do limitu)
Dla kogo?
-
Osoby o dochodach przekraczających 120 000 zł rocznie
-
Przedsiębiorcy niekorzystający z ulg
-
Osoby, które nie chcą łączyć dochodów z JDG z innymi źródłami (np. etatem)
3. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – niskie stawki, ale brak kosztów
Ryczałt ewidencjonowany działalności gospodarczej to uproszczona forma opodatkowania – płacisz podatek od przychodu, nie uwzględniasz kosztów uzyskania przychodu. To dobre rozwiązanie dla tych, którzy mają niskie koszty lub ich ewidencjonowanie byłoby skomplikowane.
Stawki ryczałtu (wybrane przykłady):
-
17% – wolne zawody (np. lekarz, prawnik)
-
15% – usługi IT i doradcze
-
12% – pozostałe usługi profesjonalne
-
8,5% – niektóre usługi
-
5,5% – działalność wytwórcza, budowlana
-
3% – handel detaliczny, gastronomia
Stawka zależy od rodzaju działalności – klasyfikacja bywa skomplikowana. W ustawie używana jest klasyfikacja PKWiU, co wymaga dokładnego określenia jaką działalność się wykonuje. W celu takiego określenia warto się zwrócić do Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego o wydanie opinii interpretacyjnej.
Próg przychodów
-
Do 2 milionów euro rocznie (ok. 9,3 mln zł) – tylko do tej wysokości można korzystać z ryczałtu
Składka zdrowotna przy ryczałcie
Miesięczna składka zdrowotna zależy od rocznego przychodu:
-
Do 60 000 zł – 461,66 zł
-
Od 60 000 zł do 300 000 zł – 769,43 zł
-
Powyżej 300 000 zł – 1 384,97 zł
Uwaga: przy ryczałcie nie można odliczyć składki zdrowotnej od podatku.
Dla kogo?
-
Freelancerzy, usługodawcy, IT, twórcy
-
Osoby z niskimi kosztami działalności
-
Przedsiębiorcy szukający prostych rozliczeń
4. Karta podatkowa – tylko dla kontynuujących
Karta podatkowa to forma opodatkowania dostępna tylko dla osób, które korzystały z niej przed 2022 rokiem i nie zrezygnowały. Podatek ustalany jest z góry przez urząd – jego wysokość zależy od rodzaju działalności, liczby zatrudnionych, lokalizacji, itd.
Składka zdrowotna przy karcie podatkowej
-
Stała składka – 9% minimalnego wynagrodzenia
-
W 2025 roku wynosi: 314,96 zł miesięcznie
Ważne: przy karcie podatkowej nie ma możliwości odliczania składki zdrowotnej od podatku.
Dla kogo?
-
Usługodawcy (np. fryzjerzy, krawcy, ślusarze, ale też lekarze)
-
Tylko ci, którzy korzystali z tej formy przed 2022 rokiem
5*. Danina solidarnościowa – danina czy kolejny próg podatkowy?
Jeśli Twoje dochody z działalności (albo łącznie z innych źródeł, jak etat, najem czy kapitały pieniężne) przekraczają 1 milion złotych rocznie, musisz liczyć się z dodatkowym obciążeniem w postaci tzw. daniny solidarnościowej. To 4% od nadwyżki ponad ten milion – czyli, mówiąc wprost, jeśli zarobisz 1,2 mln zł, to zapłacisz 4% od 200 tys., czyli 8 000 zł.
Co ważne – danina dotyczy osób rozliczających się zarówno na zasadach ogólnych, jak i podatkiem liniowym, ale nie obejmuje dochodów z ryczałtu. To często pomijany temat, a potrafi zaskoczyć przy rozliczeniu rocznym. Daninę wykazuje się w osobnym formularzu PIT-DS
Która forma opodatkowania jest najlepsza? Podsumowanie.
Nie ma jednego dobrego rozwiązania dla wszystkich. Każda forma opodatkowania JDG ma swoje zalety i wady. Decyzja o wyborze formy opodatkowania powinna być indywidualna, a podejmując ją należy uwzględnić:
-
wysokości dochodu i przychodu
-
strukturę kosztów
-
inne źródła dochodu (np. umowa o pracę)
-
możliwość skorzystania z ulg podatkowych
Jeśli planujesz rozpoczęcie działalności gospodarczej i zastanawiasz się nad wyborem formy opodatkowani, pomożemy w wyborze. Jeśli jesteś już przedsiębiorcą i chcesz zlecić prowadzenie księgowości również zapraszamy do kontaktu. Nasze biuro rachunkowe pomoże Ci skupić się na zarabianiu pieniędzy i rozwoju biznesu.
Autor: Zespół Biura Podatkowego LEX Krzysztof Flis